Регулирање и високи казни за нефер комерцијални практики

Во Европската Унија нефер комерцијалните практики првенствено се регулирани со Директивата за нефер комерцијални практики (UCPD) (2005/29/EC). Оваа директива има цел да ги заштити потрошувачите од погрешно рекламирање и агресивни тактики за продажба.

Пишува: Бобан Младеновски, менаџер за транспорт во „Теско“, Boban.Mladenovski@tesco.com

Неправедните комерцијални практики значително влијаат врз FMCG-секторот, што пак преносно влијае врз довербата на потрошувачите и динамиката на пазарот. И Обединетото Кралство и ЕУ имаат воспоставено рамки за борба против ваквите практики, иако постојат нијансирани разлики во нивните законодавни пристапи. Во текстот ќе ги истражам овие разлики, истакнувајќи ги релевантните акти, директиви и примери.

Во Европската Унија нефер комерцијалните практики првенствено се регулирани со Директивата за нефер комерцијални практики (UCPD) (2005/29/EC). Оваа директива има цел да ги заштити потрошувачите од погрешно рекламирање и агресивни тактики за продажба.

Клучните одредби вклучуваат:

Лажни практики: Тие вклучуваат лажни тврдења за производите, како што се претерани здравствени придобивки или погрешни информации за цените. На пример, ако компанија за FMCG лажно тврди дека прехранбениот производ е „100% органски“ додека не е, тоа претставува погрешна практика според UCPD.

Агресивни практики: Ова се тактики кои ги принудуваат потрошувачите да купуваат, што инаку не би го направиле. Пример е користењето техники на продажба со вршење притисок за да се поттикнат потрошувачите да купат производ, како што се понудите со ограничено време кои создаваат лажно чувство на итност.

Црна листа на практики: UCPD вклучува „црна листа“ на практики кои се секогаш забранети, како што се лажни тврдења за географското потекло на производот или преправање дека сте потрошувач со давање лажен преглед.

ЕУ направи и сè уште прави напори за модернизација, подобрување и спроведување на тековната законска регулатива за заштита на потрошувачите на ЕУ, давајќи и повеќе „заби“ и осигурувајќи дека бизнисите ќе бидат одговорни во целост за своите постапки.

Прегледот на Европската комисија на тогашната актуелна рамка за правата на потрошувачите на ЕУ (и, во тоа време, ОК како дел од ЕУ) резултира со модернизиран и подобрен режим за заштита на потрошувачите познат како Нов договор за потрошувачите. Тој првенствено се состои од две нови директиви: (i) Директива за колективна правна заштита и (ii) Директива омнибус (т.е. Директива за спроведување и модернизација). Омнибус-директивата (Директива на ЕУ 2019/2161) е значаен дел од законодавството насочено кон модернизирање и подобрување на законите за заштита на потрошувачите низ Европската Унија. Усвоен во ноември 2019 година, тој изменува неколку постојни директиви на ЕУ, особено Директивата за заштита на потрошувачите, за да одговори на современите предизвици во дигиталната економија и да ги подобри правата на потрошувачите.

Од 1 јануари 2021 година Велика Британија повеќе не е земја членка на Европската Унија. Сепак, ОК го ископира ова законодавство на ЕУ, што значи дека законите за потрошувачи останаа во сила за ОК. Дополнително, голем дел од оригиналното законодавство за потрошувачи на ЕУ веќе беше инкорпорирано во законот на ОК со Законот за правата на потрошувачите од 2015 година.

Ако вашата компанија има клиенти од ЕУ или ОК, ќе треба да ги информирате за нивните законски права и како политиките, процесите и правните услови на вашата компанија ќе ги почитуваат овие права. Мора да го направите тоа во форма што е лесно да ја најдат и разберат. Најдобар начин да го направите ова е со прикажување на потребните информации низ вашите услови и политики кои се соочуваат со потрошувачите - идеално со тоа што ќе имате збир на правни термини (на пр., Услови и правила), Политика за испорака и Политика за враќање. Правните услови и генераторите на политики може да ви помогнат да креирате приспособливи правни услови и политики што ви се потребни за усогласување со законите на ЕУ и ОК.

Управата за конкуренција и пазари (CMA) ќе може да издава значителни казни до 1% од светскиот промет и/или 5% од дневниот промет за неправилен одговор или лажно известување и/или информација.

Новини во Законот за нефер комерцијални практики во Велика Британија

Во ОК, новиот Закон за дигитални пазари, конкуренција и потрошувачи од 2024 година (DMCCA) доби кралска согласност, со што се укинува регулативата за заштита на потрошувачите од нефер тргување од 2008 година, заедно со измените од 2015 година. Со новиот закон се обезбедуваат дополнителни права за потрошувачите во однос на нефер комерцијални практики. Почетокот на целосното имплементирање и ставање во функција на овој закон се очекува во април 2025 година.

Иако вкупните промени се релативно минимални во споредба со веќе стариот закон, тие не треба да се игнорираат, не само затоа што DMCCA ѝ дава на Управата за конкуренција и пазари (CMA) нови овластувања директно да ги спроведува законите за потрошувачите, туку ја овластува и да издава казни до 10% од глобалниот годишен обрт на бизнисите.

Некои од клучните промени што DMCCA ги воведува во однос на CPR се промени во списокот со комерцијални практики кои секогаш се сметаат за нефер, дополнителни формулации за цените капка по капка и промени во дефинициите на клучните термини.

Дел 3, Поглавје 4, од Законот за DMCC, кој се очекува да стапи во сила во април 2025 година, утврдува сеопфатен процес кој е дизајниран да обезбеди процедурална правичност и оперативна ефикасност. Тој е дополнет со правилата за CMA, упатства и изјави за политиката за наметнување парични казни (содржани во Поглавје 7 од упатството за CMA). Накратко, новите овластувања ќе му овозможат на CMA да донесе одлука која може да бара плаќање парична казна до 10% од светскиот промет на трговецот и да наметне насоки за трговецот да го промени своето однесување. Овие насоки може да вклучуваат засилени мерки во корист на потрошувачите, како што е исплата на компензација на засегнатите потрошувачи. CMA, исто така, може да издава известувања за онлајн-интерфејс. Доколку трговците не ги почитуваат упатствата, може да се наметнат дополнителни големи казни до 5% од светскиот промет и/или 5% од дневниот промет. CMA може да покрене директна истрага за спроведување на потрошувачите кога има разумни основи да се сомнева дека се случило, се случува или е веројатно дека се случило прекршување на одредени закони. Кога CMA ќе се посомнева во прекршокот, оваа управа може да испрати привремено известување за прекршување до трговецот. Ова ќе го активира правото да се подготват или ангажираат застапувања (вклучувајќи усни застапувања) со поднесување изјава во одреден временски рок. Откако ќе ги разгледа сите направени изјави, CMA може да испрати конечно известување за прекршокот.

Во некои околности, трговците под истрага може да достават обврски до CMA или да се согласат да ја завршат истрагата по пат на спогодба. Овие договори ќе бидат директно спроведени од страна на CMA, која ќе има моќ да наметне казна до 5% од светскиот промет за прекршување на обврските.

CMA има широк опсег на истражни овластувања (поставени во Член 5 од Законот за правата на потрошувачите од 2015 година, изменет со Законот за DMCC) кои вклучуваат овластување за извршување ненајавени инспекции и претреси, покрај можноста за испраќање известувања за информации. Како дел од ажурирањата на Законот за DMCC, CMA ќе може да издава значителни казни до 1% од светскиот промет и/или 5% од дневниот промет за неправилен одговор или лажно известување и/или информација. CMA ги бараше и ги доби овие нови овластувања кои изгледаат застрашувачки бидејќи потенцијалните казни се огромни, а од оваа управа велат дека имаат намера да ги искористат сите овластувања што им се ставени законски на располагање. Новите одредби вклучуваат многу построги правила за цените капка по капка и забрани за пуштање во работа и објавување лажни прегледи. CMA ќе објавува упатства за сите нови правила за нефер комерцијална практика во догледно време, затоа бизнисите ќе треба да бидат внимателни.

DCCAM и Директивата на ЕУ 2019/2161, позната и како Омнибус-директива, имаат цел да ја подобрат заштитата на потрошувачите во дигиталната економија. Еве кратко резиме на нивните клучни придобивки:

DCCAM обезбедува модернизирана рамка за правата на потрошувачите, осигурувајќи дека потрошувачите имаат јасна заштита кога купуваат дигитални содржини и услуги. Ги задолжува бизнисите да обезбедат транспарентни информации за дигиталните производи и услуги, помагајќи им на потрошувачите да направат добар избор затоа што ќе бидат точно информирани. На потрошувачите им се даваат посилни права на правни лекови и надомест, вклучувајќи го и правото да се повлечат од договорите под одредени услови.

Со Директивата се зајакнува заштитата на потрошувачите. Директивата ги подобрува постојните закони за заштита на потрошувачите, решавајќи ги прашањата поврзани со погрешното рекламирање и нефер комерцијални практики. Ги овластува националните власти да обезбедат усогласеност и поефикасно да се справат со прекршувањата, а со тоа да се зголеми довербата на пазарот. Директивата воведува специфични правила за онлајн-пазарите осигурувајќи дека потрошувачите се подобро заштитени кога купуваат од продавачи од трети страни. Ги препознава предизвиците што ги носи дигиталната економија и ги приспособува законите за заштита на потрошувачите за да се справат со овие промени, вклучувајќи одредби за онлајн-прегледи и транспарентност на цените.

И DCCAM и Директивата на ЕУ 2019/2161 имаат цел да создадат побезбеден и потранспарентен дигитален пазар, поттикнувајќи ја довербата на потрошувачите и поттикнувајќи фер конкуренција меѓу бизнисите. Тие претставуваат значајни чекори кон модернизирање на правата на потрошувачите во сè подигиталниот свет. Дали работата е завршена со овие најнови законски измени во ЕУ и ОК? Секако дека не. Ова е само почеток и добра основа за понатаму, а другите законодавства би требало да го следат овој пример и со тоа да им помогнат на потрошувачите, но пред сè на компаниите кои соработуваат со фирми во ЕУ и ОК.