Антонио Зрилиќ: Сет за преживување на коронавирусот

Стратегија за работење во период на криза не е да се помирите со ситуацијата или да се сокриете во некое ќоше додека не помине кризата, туку да се обидете да го најдете вистинскиот начин за работење во нови услови

Автор: Антонио Зрилиќ, „Логико“

Кога се појави кризата во 2008/2009 година, повеќето претприемачи и деловни луѓе беа парализирани од помислата на рецесија. Требаше да поминат шест месеци, ако не и цела година, луѓето да разберат дека светот не запре, туку дека треба да се справат и да се борат со секојдневните обврски и предизвици. Реториката во тие години беше: Оваа криза ќе трае толку и толку години или Треба некако да се преживее додека не помине рецесијата...

Мислам дека, всушност, грешно сме ги разбрале суштината и пораката, а тоа е дека штом веќе сме влегле во капитализмот, тогаш мора да бидеме свесни дека кризите и рецесиите постојано доаѓаат и заминуваат, во пократки и/или подолги интервали. Тоа што мора да го научиме е како секојдневно да се подготвуваме и за добрите и за лошите години и како да се справуваме со нив.

Стратегија за работење во период на криза не е да се помирите со ситуацијата или да се сокриете во некое ќоше додека не помине кризата, туку да се обидете да го најдете вистинскиот начин за работење во нови услови.

Сите ги слушнавме флоскулите дека е постојана единствено промената и дека најдолго преживеале само оние што знаеле најдобро да се приспособат. Тоа не се само флоскули и ако животот со постојани промени не ни стане нормална реалност, нема да може да функционираме и да бидеме конкурентни на глобалниот пазар.

Иако некои ја нарекуваат оваа кризна депресија, тоа не значи дека треба да се однесуваме депресивно. 

Секако дека ова што се преживува за време на пандемијата предизвикана од коронавирусот е далеку од „вообичаените“ кризи, рецесии и интервали во капиталистичката економија. Меѓутоа, иако некои оваа криза ја нарекуваат и депресија, тоа не значи дека треба да се однесуваме депресивно.

Во продолжение ви пренесуваме неколку кратки совети кои може да се наречат и „сет за преживување“:

1. Заборавете на сето она што сте го научиле за времињата на „дебелите крави“

Заборавете (ако досега не сте) на сето она што сте го научиле за времињата „дебели крави“ (читај време на просперитети) и обидете се да добиете знаења и вештини кои се примерни во вонредни услови – Еден продавач на автомобили забележал дека до 2008 година (слично се случило и во 2020 година) тој не бил продавач, туку водел евиденција за нарачки. Толку многу автомобили се продавале, што продавачите ги бележеле само моделите и опремата што ги сакал купувачот. Дури кога дошле „сушните години“ се покажало кои се вистинските продавачи. Дури и кога продажбата на автомобили паднала за половина, некои продавачи и понатаму продавале. Имено, продавањето е вештина и тоа вештина што може да се научи. Искористете го ова време за учење и за усвојување нови вештини преку книги и онлајн-курсеви.

2. Треба да се продава исто или повеќе, а да се троши помалку

Можеби некој ќе рече дека тоа и не е некоја мудрост бидејќи таа важи и за помирни времиња. Меѓутоа, како прво, таа мудрост не се следи во период на просперитет, а како второ, вистинската мудрост е во начинот како да се направи тоа. Еве неколку совети:

А) Намалете ги трошоците – ова е постојана задача, а не само кога ќе дојде до рецесија. Големите корпорации континуирано ја спроведуваат практиката за контрола на трошоците и затоа во најголемиот број случаи претходните кризи ги дочекале подготвени. Учиме од нив и постојано водиме сметка за трошоците. Меѓу најголемите ставки се залихите кои ја оптоваруваат ликвидноста и значат трошок, но внимавајте да не западнете во замка која се нарекува неконтролирано кратење.

Б) Зголемете ја ефикасноста – понекогаш не е потребно да се намалат трошоците, туку да се зголеми ефикасноста. Така, работите повеќе за исти или помалку пари. Кога велам да работите, повеќе мислам да ја работите истата работа со помалку луѓе или повеќе работа со ист број луѓе; работите временски повеќе, ако тоа се бара, и прекувремено. Кога велам за помалку пари, можеби ќе значи да се работи исто за помала плата или да се работи повеќе за истата плата; во компаниите тоа значи поголем ангажман за ист приход или ист ангажман за помал приход.

в) Продаваат повеќе преку поефикасно користење на ресурсите. Се сеќаваме на Паретовото правило на 80:20, во кое се вели дека треба да се занимаваме повеќе со клиенти што генерираат повеќе приходи и/или се попрофитабилни. Преземете ги купувачите од конкуренцијата - ако не сакате да преземете ниту еден клиент од конкуренцијата, тогаш веројатно тие ќе ви одземат вам...

4. Едуцирајте се

Заводот за вработување одеднаш ќе најде голем број луѓе и повеќето од нив не се подготвени за предизвиците во новото опкружување (бизнис, пазар) што бара приспособување на промените во пазарот, промени во навиките и слично. Исто така, постои армија од вработени кои не се образовани или квалификувани за она што го прават. Нивната судбина не е ниту сигурна... Затоа, не можете да тргнете наопаку ако почнете со совладување на нови вештини и знаења.

5. Не очекувајте стабилна состојба

Заборавете на „безбедна“ работа до пензија - ако сте вработени - или за „безбедни“ работни места што ги имате како претприемач. Еден познајник, претприемач, требаше да добие релативно добра работа и исплата, но тој беше изненаден кога таа работа беше откажана во последен момент, па мораше да ги пролонгира своите обврски затоа што сметаше на тие приходи. Исто така, во секој момент, некаде во светот, се раѓа вашата потенцијална конкуренција која сака да си ја земе работата. Во оваа ситуација бидете подготвени за сите можни ситуации. Ништо нема да биде исто како порано и единственото нешто што сигурно може да го очекувате е дека ништо нема да биде сигурно. Единствено што можете да направите е станете што е можно поконкурентни.

6. Не залажувајте се

Честитки! Штотуку станавте активни сведоци и актери во создавање нов свет и нов начин на живот. Не залажувајте се дека имате шанса ако правите сè исто како порано,. Менувајќи го начинот на работење, начините на кои се обезбедуваат имотите и луѓето, појавувањето на правни преседани, управувањето со ризикот ќе се сфати посериозно и една од основните стандардни оперативни процедури ќе биде како да се однесувате во случај на слична пандемија или катастрофа.

7. Чувајте готовина

Сега гледаме колку биле во право сите оние што се залагале за готовина и чувале ликвидни средства. Сите фондови, акции и недвижности не се откупливи во моментот и ќе биде многу тешко да се решат обврските за кои се потребни пари, како што се комуналните услуги, храната и другите основни работи што ни се потребни за да го преживееме овој прв шок. Значи, една од главните лекции што ќе ги научиме е дека во иднина секогаш треба да имаме при рака одредена сума пари за да можеме да преживееме барем еден месец или два, сè додека не се стабилизира ситуацијата.